Tırnak Nedir ve Ne İşe Yarar?
Tırnak, insan ve birçok omurgalı hayvanda parmak uçlarını koruyan bir keratin tabakasıdır. Bunun dışında tırnak, vücuttan toksinlerin atılım yeridir ve her biri belirli organlarla bağlantılıdır. Bu nedenle tırnağın uzama hızı ve kalınlığı; bakteri, mantar hastalıkları ve vücudun toksinleri dışarı atma kapasitesiyle doğrudan ilişkilidir.
Tırnak Yeme (Onikofaji) Nedir?
Tırnak yeme, tıbbi olarak onikofaji adı verilen tekrarlayan bir rahatsızlıktır. Bazı kişiler sadece tırnaklarını kemirip atarken, bazıları onları dişleriyle ezerek yer veya tırnak etlerini de koparabilir.
İleri derecede tırnak yiyen kişiler, parmak uçlarının kötü görüntüsünden dolayı toplum içinde ellerini saklama eğilimindedir. Genellikle 3-5 yaşlarında başlar, ergenlikte daha sık görülür ve toplumda en yoğun dönemini 20-30’lu yaşlarda yaşar. Daha ileri yaşlarda olgunlaşma ile azalsa da, nadiren ömür boyu sürebilir.
Tırnak Yemenin Zararları
Tırnak yemek sadece tırnağa zarar vermez; aynı zamanda tırnak altındaki bakteriler ve mantarlar yoluyla enfeksiyon riski taşır. Tırnak, dışkı, ter ve idrar gibi toksinlerin atılım yeri olduğundan bu davranış, vücudun toksinlere yeniden maruz kalmasına yol açar. Ayrıca nadiren de olsa ağız yaralanmaları ve diş bozuklukları da meydana gelebilir.
Tırnak Yemenin Nedenleri
Tırnak yeme alışkanlığının en sık nedeni yoğun stres ve kaygıdır. Bu davranış, kişiye geçici rahatlama sağlar ve bu nedenle tekrarlayıcıdır.
Başlıca nedenler şunlardır:
- Aile içindeki taklit davranışları (ebeveyn veya kardeşlerde tırnak yeme)
- Stresin yönetilememesi
- Aşırı kontrolcü veya otoriter ebeveynler
- İlgisizlik, sevgisizlik, iletişim problemleri
- Genetik yatkınlık
Tırnak yeme genellikle çocukluk döneminde başlar, ergenlikte sık görülür ve stresli dönemlerde geçici ya da sürekli hale gelebilir.
Psikolojik Boyut
Tırnak yeme, kişinin karşılanmayan fiziksel, duygusal ve bilişsel ihtiyaçlarının bir sonucu olabilir. Bu ihtiyaçlar karşılanmadığında stres artar; kişide öfke, korku, kaygı, değersizlik hissi veya başarısızlık düşünceleri yoğunlaşır.
Tırnak yemek ise bu duyguları bastırmak için bir rahatlama mekanizması haline gelir. Ancak altta yatan sorun çözülmedikçe, davranış ara verilse bile tekrarlar.
Tedavi ve Öneriler
Geçici çözümler:
- Acılı oje kullanımı
- Tırnakları kısa tutmak ve düzenli bakım yapmak
- Tırnak yemeden geçirilen günlerde öz-ödüllendirme
- Sakız çiğnemek veya parmakları küçük bir eşya (toka, kalem, tespih vb.) ile oyalamak
Ancak kalıcı çözüm için altta yatan stres ve duygusal problemlerle çalışmak gerekir.
Mizaç Temelli Psikoterapi
Kalıcı tedavide amaç yalnızca tırnak yemeyi bırakmak değil, bu davranışın altında yatan olumsuz duygu, düşünce ve fiziksel sorunları çözmektir.
Mizaç temelli psikoterapi ile:
- Kişinin doğuştan gelen yapısı (mizaç) tespit edilir.
- Seanslar ilerledikçe kişiyi strese sokan ve rahatlatan faktörler üzerinde çalışılır.
- Kişi güçlendirilir ve davranışın kök nedeni ortadan kaldırılır.
Bu sayede tırnak yeme alışkanlığı sona ererken, onun yerine başka bir yanlış davranışın gelişmesi de engellenir.
Diğer Yöntemler
- Depresyon veya anksiyete için ilaç tedavisi
- Akupunktur ve geleneksel yöntemler
- Destekleyici psikoterapi
Ancak tedavinin merkezinde terapi yer almalıdır.
